Kultura

„Srbija 1915–1916” i „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun”

Istorijski muzej Srbije

U četvrtak, 23. decembra 2016. godine otvorene su izložbe „Srbija 1915–1916” i gostujuća izložba solunskog Muzeja vizantijske kulture „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun”. Izložbe se realizuju u okviru Programa obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata, a uz podršku i pokroviteljstvo Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.

Izložba „Srbija 1915–1916”, autora dr Dušice Bojić i muzejskog savetnika Nebojše Damnjanovića, prikazuje događanja tokom 1915. i 1916. godine, kada se Srbija, nakon velikih pobeda na Ceru, Drini i Kolubari 1914. godine i proklamovanja ratnog cilja zasnovanog na ideji oslobođenja i ujedinjenja celog srpskog naroda i srodnih južnoslovenskih naroda, suočila sa velikom epidemijom tifusa, diplomatskim pritiscima saveznika da se odrekne ratnog cilja, a potom, od početka oktobra 1915. godine, i novim udarom brojno i tehnički nadmoćnijeg neprijatelja.

Izložbu „Srbija 1915–1916” upotpunjuje gostujuća izložba „Francusko- srpska bolnica u Sedesu, Solun”, autora arheologa Muzeja vizantijske kulture dr Anastasiosa Antonarasa i dr Joanisa Mocianosa, koja obuhvata bogat fotografski i video materijal dopunjen originalnim artefaktima Istorijskog muzeja Srbije. Postavka predstavlja sagledavanje i prikaz Velikog rata na Solunskom frontu iz ugla običnog čoveka, a inspirisana je otkrićem izvesnog broja predmeta pronađenih u nekadašnjem Sedesu (danas Termi), nadomak Soluna, koji su bili deo opreme francuske poljske vojne bolnice iz 1916., formirane delom i od poljske bolnice Moravske divizije. 

Pronađeni materijalni dokazi o bolničkoj nezi vojnika u velikoj meri su i danas neistraženi, ali fotografska dokumentacija francuske Istočne armije nedvosmisleno ukazuje na njihovu povezanost sa poljskom vojnom bolnicom i daje značajne informacije o spravljanju i čuvanju lekova, o čemu svedoče i nađene staklene posude.

Iako se uglavnom odnose na lečenje ranjenika, arheološki nalazi iz Termi ukazuju i na ključne promene koje je doživeo Solun kao rezultat boravka više hiljada vojnika i predstavnika civilnih i sanitetskih misija. Dolazak saveznika i formiranje brojnih vojnih logora za potrebe Engleza, Francuza i Srba u močvarnim predelima oko Soluna bio je uzrok neminovnih promena u svakodnevnom životu, navikama, običajima, zabavi i uopšte u izgledu ovog multietničkog grada o čemu svedoče i razglednice iz toga vremena, štampane za potrebe vojske u hiljadama primeraka.

Dizajn postavki su osmislili Rastko Šurdić i Iva Jotić Lubura, dok su dizajn interaktivnih instalacija na izložbi „Srbija 1915–1916” kreirali Marko Todorović i Marko Savić, kreatori instalacija i na prethodnim projektima Istorijskog muzeja Srbije (izložbe „Srbija 1914” i „Pupin od fizičke ka duhovnoj stvarnosti”, kao i nova postavka u Srpskoj kući na Krfu). Stručna vođenja kroz izložbe za individualne posetioce organizuju se subotom od 13 i sredom od 17 časova (muzejski savetnik i koautor izložbe Nebojša Damnjanović). Grupne posete je neophodno zakazati.

Izložba „Srbija 1915–1916” je otvorena do 28. novembra 2017, dok će gostujuća izložba „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun” trajati do 01. marta 2017. godine.

Izvor: sajt i FB stranica Istorijskog muzeja Srbije