Kultura

Kultura Srba u Trstu 1751-1914

Arhiv Srbije, 14. XII 2016- 14.III 2017.

U Arhivu Srbije, u sredu, 14. decembra 2016. godine, u 13 sati, povodom Dana arhiva u Srbiji, biće otvorena izložba „Kultura Srba u Trstu 1751–1914“. Izložbu će otvoriti Vladan Vukosavljević, ministar kulture i informisanja. O izložbi će govoriti: njegovo preosveštenstvo episkop austrijsko-švajcarski g. Andrej, prof. dr Anika Skovran, Zlatimir Selaković, predsednik Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu i dr Miroslav Perišić, direktor Arhiva Srbije. U umetničkom delu programa nastupiće pojci Crkve Svetoga Save u Beču koji će otpevati Himnu Svetog Spiridona i Jasmina Janković, pijanistkinja, koja će izvesti kompozicije za klavir Mileve Konstantinović rođ. Opuić, velike dobrotvorke Srba u Dubrovniku i Trstu.

Izložba je rezultat dugogodišnje saradnje Arhiva Srbije, Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu, Generalnog konzulata Republike Srbije u Trstu i ustanova kulture grada Trsta, a nastala je na osnovu rada stručnjaka Arhiva Srbije na zaštiti i istraživanju arhivske građe Arhiva Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu. Izložba je koncipirana u više tematskih celina koje svedoče o istoriji srpske zajednice u Trstu, građenju dve crkve, srpskim palatama, srpskom pravoslavnom groblju „Sveti Đorđe“, uglednim srpskim porodicama, Srpskoj školi „Jovan Miletić“, Horu Crkve Svetog Spiridona, Biblioteci i Arhivu Srpske pravoslavne crkvene opštine, o duhovnicima, književnicima i vladarima čija je delatnost uticala na kulturu Srba u Trstu u periodu do 1751. do 1914. godine. Predstavljeni su istaknuti Srbi koji su imali značajnu ulogu u privrednom životu i urbanističkom razvoju Trsta, kao i u dobrotvornom radu, a značajan deo izložbenog prostora je posvećen Crkvi Sv. Spiridona – od podizanja prve građevine u 18. veku do arhitekture novopodignute crkve, projekata, planova, skica i crteža detalja crkve. Na printovima velikog formata predstavljena je riznica Crkve Sv. Spiridona (jevanđelja, ikone, krstovi, putiri, kandila, kadionice).

Posetioci će imati priliku da vide originalna dokumenta iz Arhiva Srbije – memoare prote Mateje Nenadovića u kojima su sadržani podaci o prikupljenoj pomoći Srba u Trstu srpskim ustanicima 1806. godine, diplomatske izveštaje srpskih diplomatskih predstavnika u Trstu, stranu štampu o događajima u Srbiji, kao i knjige iz fonda Stare i retke knjige Biblioteke Arhiva Srbije. Predstavljena su i dokumenta koja se čuvaju u Arhivu Srpske pravoslavne opštine u Trstu među kojima su: Povelja carice Marije Terezije iz 1751. godine na osnovu koje je zasnovan rad Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu, popisi doseljenih Srba u Trst u 18. veku, dozvola iz 1759. godine da se umrli pravoslavci mogu javno sahranjivati, ugovori s kraja 18. i početka 19. veka sa srpskim učiteljima u Trstu, izveštaji o radu, planovi i programi rada Srpske škole „Jovan Miletić“ od 1792. godine pa na dalje, pisma koja su Srpskoj pravoslavnoj crkvenoj opštini uputili Vuk Stefanović Karadžić, Joakim Vujić, Lukijan Mušicki, Pavle Solarić, Josif Rajačić, kao i stare i retke knjige koje se čuvaju u Biblioteci Srpske pravoslavne crkvene opštine.

Postavku prati studija na preko 480 strana, bogato ilustrovana, koju su priredili Jelica Reljić i Miroslav Perišić. Autori izložbe su: Jelica Reljić, Miroslav Perišić i Ana Kos Vujović. Izložba će biti otvorena do 14. marta 2017. godine. Radno vreme: utorak–petak od 10 do 18 časova; subota–nedelja od 10 do 15 časova. Ulaz je slobodan.

Izvor: Arhiv Srbije

Kraj Novog Polisa?