Kultura

U ime svih nas- Algiers

Filip Vukotić, Kosjerić

Danas ujutru, po prvi put, pojavile su se zastave sa polumesecom i zvezdom. Hiljade zastava; verovatno napravljenih preko noći. Teško se to može opisati kao zastave. Pre su to poderana platna, majice, dronjci – ali svakako zastave. (La battaglia di Algeri, 1966)

Izveštavajući francusku javnost o neredima i protestima koji se događaju u kolonizovanom Alžiru, reporter, u završnim scenama filma La battaglia di Algeri,  govori o nepoznatim razlozima i skrivenim motivima koje su Alžirce podigli na pobunu protiv francuskih oružanih snaga i njenog političkog vrha. Ti „nepoznati razlozi“ i „skriveni motivi“ bili su prisutni u alžirskom narodu barem 130 godina pre događaja o kojima film govori, a koji su se odigrali u periodu od 1954. do 1962. godine kad je Alžir napokon dobio svoju nezavisnost. Negde u istom periodu, od 1953. do 1959. godine, preko Velikog okeana, uzdizaće se još jedna zvezda, u tom trenutku, suštinski ne mnogo drugačija od one koja se zavijorila afričim kontinentom, kubanska petokraka. Alžir i Kuba, svako na svoj način, postaju manifesti političke borbe u narastajućem otporu zapadnoj kolonizatorskoj „praksi“. 1963. godine, baptistički sveštenik, koji će biti ustreljen u Memfisu, krenuće u Marš na Vašington. U zemlji slobodnih i domu hrabrih, 9. avgusta, 2014. godine, Majkla Brauna, tamnoputog osamnestogodišnjaka, usmrtio je beli policajac sa šest hitaca od kojih dva u glavu.

Zadojeni gospelom, južnjačkom gotikom, post-pankom, antikolonizatorskim filozofskim spisima Franca Fanona, Franklin James Fisher (vokal, gitarista, tekstopisac), Ryan Mahan (bas gitarista, klavijaturista, programer) i Lee Tesche (gitarista) početkom juna ove godine objavili su album, u starom dobrom duhu albuma-prvenaca, nazvan kao i samo ime benda – Algiers. Poznati su razlozi i neskriveni su motivi zbog kojih se ova trojka odlučila upravo za ovaj naziv benda. Zastave koje su se zavijorile njihovom muzikom teško se mogu opisati kao zastave; one su pre spomenici i to nad punim i praznim rakama. Jedan se svet želi zauvek sahraniti, a drugi se mora vaskrsnuti glorifikacijom borbe, one koju upravo ime Alžir simbolizuje – otpor kolonijalizmu, rasizmu i međuverskoj netrpeljivosti.

Franklin James Fisher rođen je na jugu Sjedinjenih Američkih Država, u Severnoj Karolini, ali je odrastanje i mladost proveo u Atlanti (Džordžija) u kojoj je njegov otac bio drugi crni doktor u toj oblasti ikad. Živeći pretežno u beloj sredini, ova crnačka porodica odlazila je nedeljom u belačku crkvu, ali su Frenklina i njegovu sestru fascinirale gospel i crnačka muzika koju su slušali u automobilu na putu do crkve. Kasnije, počinju da odlaze, nešto severnije, u crkve u kojima su duh gospela mogli osetiti neposredno. Prema Fišerovim rečima, crkve za tamnopute Amerikance nikada nisu bile samo mesto molitve i religijskog nadahnuća, već isto toliko i mesto na kojima su budili svest o svojim građanskim pravima i slobodama. Ni na jednom drugom mestu crnci nisu toliko slobodno mogli govoriti kao u crkvi. Otuda ne bi trebalo ni da čudi da je najveći borac za prava crnaca, Martin Luter King, svoju političku borbu počeo sa propovedaonice.

Muzika Algiers-a detonira gospel u nervni i duhovni nadražaj. Neprestano imate osećaj upozorenja na opasnost, kao da ste smešteni u neki post-apokaliptični prostor čije se vreme ne meri. Preživeli lamentiraju nad sobom, bez svesti o tome šta je do apokaliptičnih događaja dovelo. Ali upravo ta post-apokaliptična predstava nekima od „preživelih“ je ništa drugo do Otkrovenje, samospoznajni reflektor individualnosti i čitavog čovečanstva. Među tim „preživelima“ je upravo i ova muziko-politička trojka Algiers-a. U tekstovima benda izniče svojevrsno distopijsko uverenje, ali ono nije i pesimistično. Distopija (koja je bila predmet proučavanja i izučavanja Fišerovog tokom njegovih studija komparativne književnosti) je zapravo polazište za razračunavanje sa distopijskim elementima. Album otvara pesma Remains. And the chained man/Sang in a sigh/"I feel like going home". Tapšanje dlanova i udaranje stopalima o pod, ritam/muzika primitivnog čoveka, najčešći su motiv na ovom albumu. I prve reči koje čujemo iz usta čoveka čiji su preci Hamovi sinovi su „lanci“, „okovi“, „porobljen čovek“ – „rob“.

Kao da je duša tog primitivnog čoveka zauvek ostala sputana lancima civilizacije koju on nije birao. Blood, za koju je snimljen političko-angažovani kolaž spot,je razgradnja onih distopijskih elemenata na najbanalnije čestice kojima se suprotstavlja tragičnost jednog iskustva, na kojem je čovečanstvo više puta padalo na ispitu. For all your love of soma/All my blood's in vain/You say your history's over/All of my blood's in vain/Your television coma/All my blood's in vain/It's gone too far to change/All of my blood's in vain (...) Four hundred years of torture/Four hundred years a slave. Pesma koju prati izvanredan spot snimljen u Bugarskoj u monumetalnoj ruini koja glorifikuje bugarske socijaliste – Buzludža, sagrađena na inicijativu bugarskih komunista, je pesma „Ironi.Utility.Pretext“. Pesma je u žanrovskom smislu najkompleksnija na čitavom albumu, pa od već podrazumevanog gospela, može se označiti i kao elektro, noiz, rok, pank. U pesmi But She Was Not Flying čujemo odjeke Nik Kejva i njegovih Loših semena na pijanu. Za razliku od Rolinstonsa, Algiers nema ni malo „simpatija prema đavolu“. Đavo je ovde gušter sa ljudskim likom koji se bori za demokratiju. Mrak fanka otkriva se u neobičnoj i na prvu loptu slušljivoj Black Eunchgde još jednom ritam nogu i tapšanje dlanova uz karakteristično crnačko-plemensko pevanje odražavaju duh zajedništva.

Frustracija i tenzija. Poziv i dozivanje. Prvi album Algiers-a jeste početak (ili nastavak) gradnje spomenika nakon kojeg se više neće graditi ni jedan, jer će ovaj biti uništen ili dovršen jednom za svagda.