Estetika

Fuzija svetova na kasnoantičkom tekstilu

Designing Identity: The Power of Textiles in Late Antiquity

Upravo završena izložba pod nazivom "Kreiranje identiteta: moć tekstila u kasnoj antici" u Institutu za proučavanje drevnog sveta (ISAW) na Menhetnu, donela je pregled tekstila, stvarajući slike  svakodnevnog života i verovanja antičkog mediteranskog sveta, uz predstavljanje estetike živih boja, finih materijala i tehničke virtuoznosti.

Otkriveni tekstil krajem XIX veka u egipatskim grobnicama iz rimskog doba arheolozi su smatrali neodoljivim. Zbog povoljne klime ovi krhki predmeti koji su se odupirali propadanju prilično su očuvani, mada često u fragmentima.

Tekstil kasne antike dokumentuje transformaciju kulturne tradicije i društvenih vrednosti na ličnom nivou, kroz oblačenje i uređenje doma. Dramatičan kulturni preokret u rimskom društvu nastaje širenjem hrišćanstva koje je natkrivalo paganizam. Motivi i materijal tekstila III - VII veka koji su izloženi odražavaju bogatstvo i društveni status elite.  

Haljina se koristila za definisanje i potvrđivanje mesta u društvu. Odeća, zavese i tapiserije, deo su nada i želja koje su projektovane kroz motive, dezen i materijale čineći vidljivim društveni identitet, kulturu, praksu verskih obreda i unutrašnju zamisao sebe. Varijacije na dizajnu predstavljaju i nadu na prosperitet i zaštitu, jer sa nadiranjem hrišćanstva i dalje se veruje u magiju sa simbolima i obrascima zaštite od uroka, urokljivih očiju i dr. opasnosti  (prepleti cvetnih, biljnih i geometrijskih ornamenata, preklapanje obrasca u L obliku i krug, solomonov čvor za odbijanje demona, prekrivanje procvetalom lozom kao totem za prosperitet, ili veseli detalj dve minijaturne figure koje piju iz vinskih čaša skrivene na ramenima tunike). Mogu se pored krsta videti i menade koje plešu, što nam jasno govori da i kod ljudi u okviru hrišćanstva nisu napuštani mitološki koreni.

Platno je služilo i kao pokrov. Većina tekstila koja je nošena u toku života, očuvana je i za put za onaj svet. Preovladavali su dionizijski motivi, široko rasprostranjeni. Za život i smrt. I život posle smrti. Tapiserije sa predstavom Dionisa visile su po zidovima kuća u prostorijama za raskošne ručkove i zabave, a slike bahanalija na tunikama za gozbu i veselje transformišu se u simbolizam dobrog raspoloženja za tugovanje i putovanje boga vina u podzemni svet.

Izložbom je malo poznati korpus predstavljen široj publici.

 

Via Institute For The Study of Ancient World, Hyperallergic, The New York Times 

 

Pripremila Milena Stefanović